Đối với đất nước nông nghiệp như nước ta, đất đai luôn là tư liệu sản xuất, là nguồn tài nguyên quốc gia quý giá. Bởi vậy chúng ta cần coi trọng việc sử dụng sao cho hợp lý, hiệu quả. Thâm canh tăng vụ trên diện tích hiện có là giải pháp cơ bản để phát triển ngành nông nghiệp. Vậy biện pháp thâm canh tăng vụ nhằm mục đích gì? Tại sao biện pháp thâm canh tăng vụ luôn được quan tâm, chú trọng?
Khái niệm thâm canh tăng vụ
Thâm canh tăng vụ là biện pháp canh tác phổ biến trong sản xuất nông nghiệp. Biện pháp này chú trọng đầu tư vào hạt giống, phân bón, các giải pháp khoa học kỹ thuật tiên tiến nhằm cải tạo đất đai, tăng năng suất và chất lượng thu hoạch.
Mục đích của biện pháp thâm canh tăng vụ
Thâm canh tăng vụ giúp tăng sản lượng thu hoạch trên một diện tích đất canh tác mà không cần mở rộng diện tích đất. Do vậy biện pháp thâm canh là cần thiết và có vai trò rất quan trọng trong bối cảnh nền nông nghiệp nước ta hiện nay, cụ thể:
- Đáp ứng nhu cầu về sản lượng nông nghiệp ngày càng tăng, dân số ngày càng đông. Trong khi diện tích đất nông nghiệp có hạn, thậm chí còn có xu hướng bị thu hẹp do tốc độ đô thi hóa hiện nay.
- Áp dụng các thành tựu khoa học, kỹ thuật tiên tiến, mở rộng sản xuất nông nghiệp theo xu hướng hiện đại.
- Chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với cải tạo các vùng đất hoang để làm nông nghiệp.
- Thâm canh giúp tăng năng suất và chất lượng thu hoạch, mang lại lợi ích kinh tế. Từ đó giúp cải thiện đời sống cho người nông dân.
Một số mô hình thâm canh tăng vụ hiệu quả
Qua thực tế triển khai cho thấy các mô hình thâm canh tăng vụ đem lại những hiệu quả, lợi ích kinh tế đáng kể cho bà con nông dân nước ta.
Mô hình thâm canh tăng vụ cây ăn quả
Mô hình thâm canh tăng vụ cây ăn quả ngày càng được áp dụng hiệu quả và nhân rộng trên nhiều địa phương.
- Mô hình thâm canh cây bưởi theo hướng hữu cơ tại tỉnh Bình Định: Cây bưởi được chăm bón bằng phân hữu cơ và hữu cơ vi sinh, màu sắc lá bưởi xanh đậm. Cây sai quả hơn, quả to, mẫu mã đẹp và đậm vị hơn.
- Mô hình thâm canh cây na rải vụ tại tỉnh Thái Nguyên: Áp dụng kỹ thuật cắt tỉa cành, thụ phấn, điều tiết nước tưới nhằm kéo dài thời gian quy hoạch na lên 2 vụ trên một năm. Đặc biệt không sử dụng hóa chất, toàn bộ đều theo phương pháp hữu cơ. Mô hình giúp rút ngắn thời gian thu hoạch, tăng sản lượng thu hoạch. Mẫu mã, màu sắc quả na đẹp hơn, kích thước to đều, ngọt đậm hơn và không có sâu bệnh. Giá trị sản phẩm tăng từ 10 phần trăm trở lên so với mô hình truyền thống.
Mô hình thâm canh tăng vụ cây lương thực
Mô hình thâm canh tăng vụ cây lương thực đã đạt được những thành tựu đáng kể.
- Mô hình thâm canh lúa theo hiệu ứng hàng biên áp dụng gieo cấy hàng rộng và hàng hẹp. Cấy thưa các khóm lúa để tận dụng nhiều ánh sáng hơn. Ánh sáng khi chiếu thẳng vẫn lọt xuống thân lá tầng dưới. Ánh sách khi chiếu xiên, vẫn chiếu đến thân lá dưới gốc. Do vậy, quá trình quang hợp, vận chuyển, tích lũy chất hữu cơ của lúa hiệu quả hơn hẳn so với phương pháp truyền thống. Mô hình cấy lúa theo hiệu ứng hàng biên giúp quá trình chăm sóc nhàn hơn, lúa ít sâu bệnh, không cần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Năng suất thu hoạch tăng từ 10 đến 20 phần trăm so với phương pháp truyền thống.
- Mô hình thâm canh lúa cải tiến SRI được áp dụng thành công tại nhiều tỉnh thành như: Hà Nội, Hưng Yên, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Sơn La,…Mô hình đã mang lại năng suất thu hoạch cao trong khi chi phí đầu tư lại thấp. Bình quân lượng thóc giống giảm 2,5 kg trên 1 sào. Lượng phân đạm giảm từ 20 đến 25 phần trăm, tiết kiệm nước. Không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nhưng lúa vẫn phát triển tốt, ít sâu bệnh.
Mô hình thâm canh tăng vụ cây công nghiệp
Phát triển cây công nghiệp lâu năm là một trong những điểm mạnh của kinh tế nước ta. Ứng dụng khoa học kỹ thuật vào mô hình thâm canh cây công nghiệp luôn được quan tâm, đầu tư.
- Mô hình thâm canh cà phê bền vững triển khai tại tỉnh Sơn La và một số tỉnh khác. Áp dụng biện pháp kỹ thuật mới trong cắt tỉa trẻ hóa lại vườn. Kết hợp sử dụng phân bón hữu cơ để cải tạo đất giúp giữ độ ẩm, không bị xói mòn và cấp chất mùn đạm cho cây. Vườn cây được kiến thiết lại, chất lượng thu hoạch cải thiện rõ rệt, chi phí đầu tư giảm đáng kể. Cây cà phê sai trĩu quả, quả to và mẩy, sản lượng năm sau cao hơn năm trước.
- Mô hình áp dụng kỹ thuật mới trong sản xuất thâm canh chè an toàn, chất lượng cao. Tăng cường sử dụng các loại phân hữu cơ giúp tăng độ phì nhiêu, cải tạo đất. Từ đó tăng năng suất, chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn và phát triển bền vững.
Ngoài ra, kỹ thuật thâm canh còn được áp dụng trong chăn nuôi và mang lại kết quả khả quan. Ví dụ: mô hình thâm canh nuôi giống dê Boer Thái Lan tại tỉnh Bắc Giang, mô hình nuôi bò lai thâm canh tại tỉnh Bắc Giang, mô hình thâm canh nuôi giống tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Cà Mau,…
Những điều cần lưu ý khi thâm canh tăng vụ
Để áp dụng biện pháp thâm canh tăng vụ đạt hiệu quả cao cần lưu ý các yếu tố sau:
- Thay đổi thói quen trong sản xuất, áp dụng các biện pháp kỹ thuật mới phù hợp. Bảo vệ độ màu mỡ, phì nhiêu của đất.
- Hạn chế áp dụng biện pháp thâm canh tăng vụ quá mức. Cần để đất đai nghỉ ngơi sau mỗi mùa vụ.
- Không nên trồng các loại cây trái vụ, tránh phải sử dụng thêm các loại thuốc, phân bón kích thích.
- Lựa chọn phương pháp khoa học kỹ thuật phù hợp với điều kiện của từng địa phương: khí hậu, đặc điểm đất đai,…
Hy vọng bài viết trên giúp bạn nắm rõ biện pháp thâm canh tăng vụ nhằm mục đích gì? Từ đó nhìn nhận đúng về vai trò quan trọng của thâm canh tăng vụ trong sự phát triển của nền nông nghiệp nước ta hiện nay.