Con mang rừng còn được gọi là con hoẵng, kỉ hoặc mển, con mễn , dạng hươu nai, chi Muntiacus. Cùng tìm hiểu về mang rừng và các loại mang rừng ở Việt Nam hiện nay nhé!
Con mang là con gì ?
Mang rừng được coi là loài hươu lâu đời nhất, chúng xuất hiện trên Trái đất cách đây khoảng 15 – 35 triệu năm. Dựa trên các di tích hóa thạch trầm tích được tìm thấy ở Đức và Pháp.
Các loài phụ mang trong rừng còn sống ngày nay thường có nguồn gốc ở Đông Nam Á, Ấn Độ. Mang theo các bản sao điện tử ở Đài Loan, Nam Trung Quốc và quần đảo Indonesia. Mang của Reeves sau đó được du nhập vào Anh và hiện đã phổ biến ở nhiều nơi trên đất nước này.
Mang rừng là động vật nhiệt đới không có chu kỳ động dục theo mùa. Như vậy, khi di cư đến vùng ôn đới, mang rừng có thể trao đổi phổi vào bất kỳ thời điểm nào trong năm.
Mang đực có sừng ngắn. Những chiếc gạc này có thể tái sinh, nhưng chúng có xu hướng bảo vệ lãnh thổ bằng răng chứ không phải gạc. Mang rừng được quan tâm trong nghiên cứu tiến hóa vì sự khác biệt lớn trong bộ gen của loài này. Gần đây, chúng cũng được nghiên cứu để phát hiện ra các loài mới.
Các loài mang rừng ở Việt Nam
Mang Trường Sơn
Tên khoa học là Muntiacus truongsonensis. Mang dài là một trong những loài mang nhỏ nhất. Chúng chỉ nặng khoảng 15kg với lý do chỉ bằng 1/2 kích thước mang của người Ấn Độ. Nó được phát hiện lần đầu tiên trên dãy Trường Sơn, Việt Nam vào năm 1997.
Sống ở độ cao khoảng 400 – 1000m, kích thước nhỏ bé dễ dàng di chuyển dưới các bụi cây rậm rạp.
Hoẵng Nam Bộ
Tên khoa học là Muntiacus muntjak annamensis, thuộc phân loài mang đỏ (Muntiacus muntjak). Tên tiếng Việt là Măng, Đàng, Ký, Màng, Mèn, Cồn Đỏ, Đầu Sơn Lập, Cồn Quyy, Cồn Quy chà.
Hoẵng Nam Bộ là loài đặc hữu của Đông Dương, phân bố ở các tỉnh miền Đông Nam Bộ nước tôi và một số vùng ở Lâm Đồng. Ví dụ như ở Sa Thầy (Kon Tum), Đồng Nai, Di Linh.
Thân hình mảnh mai, trọng lượng trung bình 20-25kg. Gấu rừng phương Nam có bề ngoài tương tự như hươu, nai nhưng nhỏ hơn. Bộ lông màu vàng sẫm, một số con có bộ lông màu vàng nâu. Phần bụng của hươu đực có màu trắng giống như các mang khác. Đầu nhỏ, động tác nhanh nhẹn, chạy nhảy nhanh và giữ vị trí rất xa sau một vài lần bật nhảy.
Thức ăn của chúng là lá, cây, trái và cỏ.
Hoẵng Nam Bộ là một loài động vật sống đơn độc, và chúng chỉ kết đôi trong thời kỳ động dục. Sinh sản hai lần trong năm vào tháng 1-3 và tháng 6-8. Thời gian mang thai từ 189-200 ngày, mỗi năm đẻ 1 con mỗi lứa.
Hoẵng Nam Bộ sống trong rừng thưa, rừng quanh đầu nguồn, cây bụi, đồi núi. Môi trường sống của chúng không cố định, thường mát, trong và khô ở bìa rừng. Hoạt động vào ban đêm từ hoàng hôn đến rạng sáng. Khu vực hoạt động của loại gỗ này nhỏ, thường từ 1 đến 2 km.
Nhiều nơi cho rằng bắt được Hoẵng Nam Bộ sẽ mang lại may mắn, vì đây là vận đỏ của làng, năm mới sẽ rủng rỉnh tiền bạc, làm ăn phát đạt, tiền bạc rủng rỉnh.
Hoẵng Nam Bộ Trị chứng mất sữa ở phụ nữ trong thời kỳ sinh nở. Đây là bài thuốc dân gian được nhiều người áp dụng. Đối với phụ nữ sau sinh mà không có sữa, dùng bàn chân trước xoa bóp bầu ngực để hút sữa. Tuy nhiên, khái niệm này vẫn chưa được khoa học chứng minh. Hoặc treo hai chân trước của hươu lên tường để khô rồi đặt giữa nhà để trang trí. Thịt Hoẵng Nam Bộ được coi là loại thịt ngon nhất trong tự nhiên, mặc dù không ngon bằng thịt nai và nai nhồi. Thịt của chúng dùng để nấu cháo rất ngon và bổ dưỡng. Thịt Hoẵng Nam Bộ được coi là đặc sản vùng núi, và bất chấp các quy định của nhà nước về bảo vệ động vật hoang dã, nó vẫn được bày bán trong các quán bar. Vì vậy, chúng thường bị săn bắt nên số lượng ngày càng giảm.
Hiện nay, chúng được thuần hóa và nuôi tại các vườn quốc gia, vườn thú, khu bảo tồn thiên nhiên hoặc các khu du lịch sinh thái. Điều đáng nói, loài Hoẵng Nam Bộ này sống chung với các loài sinh vật rừng khác nên không có văn bản cụ thể nào cấm săn bắt, buôn bán. Điều này khiến số lượng của chúng giảm đi mỗi ngày.
Mang Pù Hoạt
Tên khoa học là Muntiacus puhoatensis. Mang Pù Hoạt là một loài động vật có vú thuộc loài hươu, nai thuộc bộ Deer Geta. Được mô tả lần đầu tiên vào năm 1997 và được tìm thấy ở Pù Hoạt, Quế Phong, Nghệ An.
Mang Vũ Quang
Mang Vũ Quang hay còn gọi là mang lớn, tên khoa học Mang Vũ Quang, họ hươu, nai, thuộc bộ Artiodactyla. Chúng là loài mang trong rừng lớn nhất, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1994 tại Vườn quốc gia Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh.
Loài mang rừng này được Sách Đỏ Việt Nam xếp vào danh sách loài nguy cấp quốc gia và cần được bảo vệ. Mang Vũ Quang là một loài hươu, nai, có kích thước trung bình, có quan hệ họ hàng gần với mang ở Ấn Độ. Trung bình mỗi mang này nặng khoảng 34 kg.
Có lông mịn, màu nâu bóng, dài từ gốc gạc vào trong xuống toàn bộ tuyến trước trán, có nhiều vằn đen. Các tuyến trước của Mang Vũ Quang nổi rõ, dài khoảng 2 cm, lông mi không có lông và gấp lên trên. Dọc theo các tuyến phía trước, Mang Vũ Quang có các sợi lông nhỏ màu đen, và phía sau các tuyến là một hàng lông dài. Tuyến lệ của chúng có lông mịn và sẫm màu. Phần bụng có màu nhạt hơn phần lưng. Chúng có một sọc sẫm màu từ cổ đến lưng. Các lông đuôi có một búi màu sẫm và phần dưới màu trắng.
Mang Vũ Quang mang có gạc lớn, dài 28-30 cm, phân nhánh. Cành chính dài 14-25cm, cành phụ 8-13cm, đài ngắm dài khoảng 3-7cm.
Trên đây là thông tin về loài mang rừng Việt Nam và một số loài mang phổ biến, đặc trưng. Bạn đọc có thể tham khảo thêm về khu rừng này để hiểu rõ hơn về loài này. Đồng thời, chúng cần được thúc đẩy và bảo vệ một cách có ý thức hơn trước nguy cơ tuyệt chủng.